Home / Jamiyat / BARNOMAI TASHKIL VA BARQARORSOZII YAHDONU SARDHONAHO BAROI NIGOHDORII MAHSULOTI KISHOVARZI DAR JT 2015-2019

BARNOMAI TASHKIL VA BARQARORSOZII YAHDONU SARDHONAHO BAROI NIGOHDORII MAHSULOTI KISHOVARZI DAR JT 2015-2019

Bo qarori Hukumati

Jumhurii Tojikiston

az “1” dekabri soli 2014, № 727

tasdiq shudaast

BARNOMAI TASHKIL VA BARQARORSOZII YAHDONU SARDHONAHO BAROI NIGOHDORII MAHSULOTI KISHOVARZI DAR JUMHURII TOJIKISTON BAROI SOLHOI 2015-2019 

  1. Zarurati qabuli Barnoma

Barnomai tashkil va barqarorsozii yakhdonu sardkhonaho baroi nigohdorii mahsuloti kishovarzi dar Jumhurii Tojikiston baroi solhoi 2015-2019 (minbad – Barnoma) ba baland bardoshtani samaranokii istifodabarii zakhiraho, oqilona joygir sokhtani istehsoloti kishovarzi, behtar namudani taminoti aholi bo mahsuloti taru tozai kishovarzi (mevayu sabzavot), taminoti bozorho bo mahsuloti kishovarzi dar sharoiti tiramohu zimiston ravona gardida, yake az vazifahoi afzaliyatnoki Hukumati Jumhurii Tojikiston dar tamini amniyati ozuqavori va tamini aholi bo mavodi gizoii zaruri dar davrae, ki istehsoli on qat megardad tavassuti rushdi istehsoli mahsuloti kishovarzi (sari vaqt jamovari gardidani hosili ruyonidashuda va korkardi on) va tahkimi havasmandgardonii istehsolkunandagoni mahsuloti kishovarzi.

Tahiyai Barnoma ba samthoi afzaliyatnoki Strategiyai millii rushdi Jumhurii Tojikiston baroi davrai to soli 2015, Strategiyai baland bardoshtani sathi nekuahvolii mardumi Tojikiston baroi solhoi 2013-2015, Konsepsiyai siyosati agrarii Jumhurii Tojikiston, Barnomai islohoti kishovarzii Jumhurii Tojikiston baroi solhoi 2012-2020, Barnomai amniyati ozuqavorii Jumhurii Tojikiston baroi davrai to soli 2015, Barnomai rushdi sohai korkardi mahsuloti kishovarzi dar Jumhurii Tojikiston baroi solhoi 2007-2015 va Farmoni Prezidenti Jumhurii Tojikiston “Dar borai tadbirhoi ilovagi doir ba rushdi sohai bogu tokparvari dar Jumhurii Tojikiston baroi solhoi 2010-2014” asos yoftaast.

Bo maqsadi zakhira namudani mahsuloti kishovarzi va tamini aholii kishvar dar mavsimi tiramohu zimiston bo mahsuloti taru toza, afzun namudani iqtidori sodirotii mahsuloti kishovarzi va korkardi on, inchunin tatbiqi siyosati iqtisodii khorijii Hukumati Jumhurii Tojikiston, ki ba rushdi sohai kishovarzii mamlakat va guzarish ba munosibathoi bozargoni dar in musoidat menamoyad, zarurati barqarorsozii yakhdonu sardkhonaho ba miyon omodaast.

Dar Payomi harsolai khud ba Majlisi Olii Jumhurii Tojikiston Prezidenti Jumhurii Tojikiston muhtaram Emomali Rahmon sohai kishovarziro hamchun muhimtarin bakhsh qayd namuda, muhim budani rushdi soharo dar tamini amniyati ozuqavorii mamlakat tavassuti istifodai tekhnologiyahoi muosir, tahkimi faoliyati korkhonahoe, ki bo korkardi mahsulot mashguland, baland bardoshtani samaranokii istifodai zakhirahoi obu zamin, inkishofi sohai tukhmiparvari va zotparvari, inchunin dar borai tamin va andeshidani chorahoi mushakhkhas oid ba tamini aholii kishvar bo mahsulot va molhoi kishovarzii vatani, ki hamchunin baroi noil gardidan ba yake az hadafhoi strategii mamlakat, tamini amniyati ozuqavori musoidat mekunad, takid menamoyad.

Tibqi monitoringi guzaronidashuda ayni zamon dar jumhuri 11 adad yakhdon bo iqtidori 16300 tonna, 32 adad sardkhona bo iqtidori 27908 tonna va 94 adad anborhoi doimoamalkunanda bo iqtidori 28880 tonna mavjud meboshand (jadvalho zamima shudaand), az jumla:

* dar viloyati Sugd 3 adad yakhdon bo iqtidori 2900 tonna, 12 adad sardkhona bo iqtidori 6453 tonna va 7 anbori doimoamalkunanda bo iqtidori 3800 tonna;

* dar viloyati Hatlon 6 adad yakhdon bo iqtidori 3250 tonna, 10 adad sardkhona bo iqtidori 3235 tonna va 37 anbori doimoamalkunanda bo iqtidori 7663 tonna;

* dar VMKB 1 adad yakhdon bo iqtidori 150 tonna va 9 anbori doimoamalkunanda bo iqtidori 1895 tonna;

* dar NTJ 1 adad yakhdon bo iqtidori 10000 tonna, 8 sardkhona bo iqtidori 17640 tonna va 37 anbori doimoamalkunanda bo iqtidori 13880 tonna;

* dar shahri Dushanbe 2 adad sardkhona bo iqtidori 580 tonna va 4 adad anbori doimoamalkunanda bo iqtidori 1650 tonna.

Dar majmu, az 11 adad yakhdon 10 adad, az 32 sardkhona 26 va az 94 anbori doimoamalkunanda 62-toi on baroi zakhira namudani mahsuloti mevayu sabzavot istifoda megardand, ki solhoi 80-um sokhta shuda, na hamai onho bo tajhizoti muosiri tekhnologi mujahhaz gardonida shudaand.

Bo darnazardoshti vazi hozirai iqtisodii mamlakat, talaboti hamaruzai aholii mamlakat ba mahsuloti taru toza, zarurati sodiroti mahsuloti kishovarzi ba khorija va jalb namudani aholii dehot ba mehnat, qabuli Barnomai mazkur muvofiqi maqsad meboshad.

2. Mushkiloti asosii baland bardoshtani iqtidor baroi zakhirai mahsuloti kishovarzi va korkardi on

YAke az masalahoi asosii imruza rushdi iqtisodiyot va baland bardoshtani raqobatpazirii on dar sharoiti buhroni iqtisodii jahoni meboshad.

Vobasta ba in, boyad ba chorabinihoi dastgirii davlatii bakhshi istehsolot, pesh az hama baland bardoshtani raqobatpazirii binohoi nigohdorii (zakhirakunanda) va korkhonahoe, ki bo istehsol (korkard) va sodiroti mahsuloti kishovarzi mashgul meboshand, diqqati makhsus doda shavad.

Baland bardoshtani raqobatpazirii mahsuloti kishovarii ba bozorhoi mintaqavi, sodirshavandai Jumhurii Tojikiston rushd va dastgirii mekhanizmhoi muhimi nigohdosht va baland bardoshtani raqobatpazirii iqtisodiyoti milli yake az masalahoi mubram ba hisob meravad.

Tahlilho nishon medihand, ki dar sharoiti imruza qismi mahsuloti istehsolkardai kishovarzon talaf meyobad, ki omilhoi zerin ba in sabab megardand:

* narasidani tajhizoti muosiri tekhnologi baroi yakhdonho va sardkhonaho, ki baroi sharoiti nigohdorii mahsuloti kishovarzi muvofiqat namoyand;

* nabudani korkhonahoi khurdi korkardi mevayu sabzavot dar nohiyahoe, ki onhoro istehsol mekunand;

* sarivaqt intiqol nagardidani mahsuloti tayyori kishovarzon;

* ba talabot javobgu nabudani bastubandi molho va past budani sifati onho;

* mablagguzori nashudani soha.

Korkhonahoi mavjudbudai sohai korkardi mahsuloti kishovarzii Jumhurii Tojikiston dar sharoiti norasogii ashyoi khom, narkhi balandi ashyoi khom va mahsulot, kharojoti ziyod jihati intiqoli mahsuloti baroi korkard va narasidani mablagi gardishi faoliyat mekunand. In omilho ba balandshavii narkhho va past shudani raqobatpazirii mahsulot dar muqoisa ba digar davlatho tasir merasonad.

Ayni zamon, bozor az mahsuloti voridoti pur shudaast, ki az rui khususiyati tamu sifat nisbat ba mahsuloti vatani pasttar meboshand. Sababi hamai in qobili qabul nabudani hajmi voridot, sust inkishof yoftani bakhshi khususi, hajmi kami sodiroti mahsuloti kishovarzi, ki baroi purra istifoda namudani iqtidori sodirotii mamlakat mone meshavand, ba hisob meravand. Dar sokhtori sodiroti mevayu sabzavot on mahsulot bartari dorand, ki arzishi sodirotii onho chandon baland nameboshand.

Muayyan namudani chorabiniho oid ba rushd va takmili istehsoli mahsuloti kishovarzi, az jumla mevayu sabzavot va sodiroti minbadai onho baroi voridshavii Jumhurii Tojikiston ba Sozmoni Umumijahonii Savdo (SUS) afzaliyat medihad, zero yake az sharthoi on hamkorii subekthoi iqtisodi bo bozori baynalmilalii mol va khizmatrasoni meboshad.

Dar navbati khud talaboti chunin hamkoriro dar sathi jahoni baroi taqviyati naqshi Sozmoni Umumijahonii Savdo davlathoi azoi on muayyan mekunand. Baroi voridshavii Jumhurii Tojikiston ba Sozmoni Umumijahonii Savdo zarur ast, ba sodirkunandagon va istehsolkunandagoni mahsuloti sodiroti dastgirii hamajonibai ittilootiyu mashvarati rasonida shavad, ki on tavonad raqobatpazirii mahsulotro dar bozori jahoni baland bardoshta, diversifikatsiyai mahsuloti sodiroti va tamini sifati balandi onro tamin namoyad. Vobasta ba, in boyad jihati tatbiqi chorabinihoi zikrshuda oid ba rushdi sohai kishovarzi, inchunin tahkimi rushdi imkoniyathoi institutsionali tadbirhoi majmui tahiya karda shavand

Ayni zamon, dar Jumhurii Tojikiston mekhanizmi mavjudai dastgirii moliyavii davlati baroi tasisi korkhonahoi zamonavii nigohdorii mahsulot (yakhdonho, sardkhonaho va anborkhonaho) kifoya meboshad.

Ziyod namudani iqtidori istehsolii mahsuloti kishovarzi, tasis va takmili zavodhoi konservabarorii buzurg dar sharoiti hozira binobar sababi narasidani zakhirahoi moliyavi va ashyoi khom, dur budani masofai borkashoni, inchunin mavjud nabudani mavod manfiatnok nestand.

Binobar in, boyad korkhonahoi khurdu miyonae, ki bo istehsoli mahsuloti kishovarzi, az jumla mevayu sabzavot mashgul meboshand, dastgiri karda shavand.

Dar hamin zamina, bodarnazardoshti muhim budani bakhshi istehsoli mevayu sabzavot va tahlili inkishofi hamkorihoi iqtisodii khorijii Jumhurii Tojikiston malum megardad, ki istifodai zakhirahoi tashkiliyu idorakunii mavjuda baroi halli mushkiloti sohai mazkur samarabakhsh nabuda, nametavonad daromadnok boshad. Baroi tatbiqi samarabakhshi on istifodai sistemai dastgirii davlati oid ba nigohdori va istehsoli mahsulot zarur meboshad.

Bo maqsadi baland bardoshtani iqtidori tashkili zakhiraho, istehsoli mahsuloti kishovarzi va sodiroti minbadai on zarur ast, ki:

* rasmiyoti sodiroti mahsulot sodda karda shavad;

* rasmiyoti voridoti tekhnika va tajhizot, az jumla qismhoi ehtiyoti baroi korkhonahoi (inshooti) nigohdori va korkardi mahsuloti kishovarzie, ki dar Tojikiston istehsol nameshavand, sodda karda shavand.

Baroi tatbiqi samaranoki chorabinihoi Barnoma boyad na tanho imkoniyathoi sodirot va raqobatpaziri, balki ehtimoliyati digar khavfho ba hisob girifta shavand, az jumla:

* raqobatpazirii gayrikofii mol va khizmatrasonii istehsolkunandagoni mahalli;

* kam kardani fondhoi asosi va gayrikofi budani iqtidorhoi istehsoli;

* tamini muntazami korkhonaho bo nerui barq va tanzimi narkhi nerui barq;

* sust budani infrasokhtori naqliyoti.

Tatbiqi chorabinihoi Barnoma bo darnazardoshti past namudani khavfhoi dar blo zikrnamuda metavonad istehsol va nigohdorii mahsuloti kishovarziro khubtar namuda, baroi behtar shudani faoliyati khorijii Jumhurii Tojikiston musoidat namoyad.

3. Maqsad va vazifahoi Barnoma

Maqsadi asosii Barnoma barqarorsozii yakhdonu sardkhonaho baroi nigohdorii mahsuloti kishovarzi, tamini talaboti aholii shahru nohiyahoi mamlakat bo mahsuloti taru toza, dastgirii (tanzimi) narkh dar bozorhoi mamlakat va tamini sodirot meboshad.

Baroi noil shudan ba hadafhoi asosii Barnoma, amali namudani vazifahoi on, yane tamini zakhirai mahsuloti kishovarzi dar mavsimi tiramohu zimiston, tashkil namudani yakhdonu sardkhonahoi zamonavi dar nohiyahoi aholinishin, barqarorsozii vohidhoi mavjuda va korkhonahoi khurdi istehsoli mahsulot zarur meboshad.

Maqsadi Barnoma marhila ba marhila faroham ovardani sharoiti musoid baroi zakhira, nigohdori va peshgirii talafoti mahsuloti kishovarzi meboshad.

Baroi halli masalahoi mazkur dastgirii moliyavi zarur ast. Bo in maqsad dar doirai Barnoma, tahiyai mekhanizmi dastrasii korkhonaho ba mablaghoi qarzi peshbini shudaast.

4. Sahmi Hukumati Jumhurii Tojikiston dar tatbiqi Barnoma

Rushdi sohai kishovarzii mamlakat be dastgirii Hukumati Jumhurii Tojikiston imkonnopazir ast. On tavasuti qabul gardidani sanadhoi meyorii huquqi, faroham ovardani sharoithoi musoidi ijtimoiyu iqtisodi va jalbi sarmoyahoi maqsadnoki vataniyu khoriji, inchunin dar baze holatho musoidat dar tatbiqi Barnoma amali megardad.

5. Manbahoi mablagguzorii Barnoma

Mablagguzorii Barnoma oid ba tashkil va barqarorsozii yakhdonu sardkhonaho baroi nigohdorii mahsuloti kishovarzi dar Jumhurii Tojikiston baroi solhoi 2015-2019 az hisobi dastgirii davlati, bo rohi judo namudani mablaghoi bujeti, mablaghoi qarzii bonki, jalbi sarmoyai vataniyu khoriji, tashkilothoi moliyavii baynalmilali va mablaghoi subekthoi kishovarzi amali karda meshavad.

6. Istehsoli mahsuloti kishovarzi az rui namudho dar solhoi 2010-2013

Dar hamai subekthoi khojagidorii jumhuri hamasola besh az 3,5 mln. tonna sabzavot, meva, angur, polezi va kartoshka istehsol karda meshavad. Bo vujudi on, az sababi nabudani yakhdonu sardkhonaho baroi nigohdori taqriban 15-20 foizi mahsulot talaf meyobad. Sababi on afzoishi narkhi mevayu sabzavot dar davrai tiramohu zimiston meboshad. Ba in nigoh nakarda, talabot ba in mahsulote, ki baroi nigohdorii salomatii inson zarur ast, khele kalon meboshad.

Dar soli 2013 dar khojagihoi dehqonii kishvar sabzavot 22825 gektar (istehsol 614555 tonna), meva 51064 gektar (istehsol 115118 tonna), angur 21467 gektar (istehsol 67203 tonna), kartoshka 22366 gektar (istehsol 518842 tonna) istehsol karda shudaast, ki az on istehsoli sabzavoti barvaqti 262415 tonna va kartoshkai barvaqti 65893 tonnaro tashkil medihad.

Baroi purra tamin namudani aholii kishvar bo mevayu sabzavot va kartoshka dar mavsimi tiramohu zimiston dar davomi 6 moh besh az 680,6 hazor tonna zarur meboshad.

Muvofiqi tavsiyahoi olimon va mutakhassisoni soha baroi zakhira va nigohdorii miqdori zarurii mahsuloti kishovarzi dar davrai tiramohu zimiston boyad yakhdonu sardkhonaho dar shahrhoi Isfara, Hujand, Panjakent, Konibodom, Qurgonteppa, Kulob, Tursunzoda, nohiyahoi B.Gafurov, Asht, Bokhtar, Huroson, Dangara, Muminobod, Hisor, Rasht va sh.Dushanbe tashkil karda shavand (Zamimahoi 1,2,3)

7. Malumot dar borai istemoli mahsuloti kishovarzi dar davrai tiramohu zimiston

Ezoh: Majmui haddi aqali mahsuloti gizoi ba yak nafar tibqi zamimai 3 qarori Hukumati Jumhurii Tojikiston az 29 dekabri soli 2012, №775 “Dar borai tavsiyahoi metodi oid ba muayyan namudani sabadi istemoli baroi guruhhoi asosii ijtimoiyu demografii aholi dar Jumhurii Tojikiston” muayyan karda shudaast.

Инчунин кобед

Hurdani obi mani az tarafi mard yo zan

Hurdani obi mani az tarafi zan kori noravo va nosazo ast va inro tib mahkum …