Home / Ilm / AL-ADVIYATU-L-MUFRADA

AL-ADVIYATU-L-MUFRADA

asar«AL-ADVIYATU-L-MUFRADA», asari tabib va giyohshinosi marufi Andalus Abuchafar Ahmad ibni Muhammadi Gofiqii Magribi (vaf. 1165). Ba zaboni arabi talif shudaast. Kitob dar bobi khud benazir buda, boisi shuhrati muallifash dar SHarqu Garb gashtaast. Gofiqi dar in kitob hamai on chiro, ki Disquridusu Jolinus pesh az u bayon kardaand, bo iboroti muchazu ba mani tamomtar yod karda, sipas har navigariero, ki olimoni badi dar borai doruhoi soda guftaand, ilova namudaast. Kitob bo sabki nigorish va tartibi talif besobiqa ast. Muallif kitobro ba du qism taqsim kardaast. Dar qismi yakum doruhoi soda, sifathoi ilmi va khususiyathoi tibbivu davoii onho, dar qismi duvvum istilohoti lugavie, ki dar kitobhoi tibbivu dorushinosii arabi- vu islomi choy doshtand, darch yoftaand. Hamai moddahoi dorugivu lugavi ba tar- tibi alifbo sabt va har yak harf ba ismi bobi kitob yod shudaast. CHunin tarzi nigorish az ibtikoroti Gofiqi buda, kase pesh az u in guna tanzimro ba kor naburdaast. In ba muallif imkoniyat dod, ki dar ki- tob mavodi beshtarero vorid sozad. Mas., dar haft bobi avvali kitob, yane az harfi «alif» to «ze» 1858 moddai tibbi choy doda shudaast. Gofiqi dar navishtani kitob az sarchashmahoi bisyor istifoda burda, taqr. 60 naf. muallifoni davrahoi gunogunro mavridi etimod qaror dodaast, ki az in miyon muqaddamtari onho chahor nafarand: Disquridusu Jolinusi yunoni va Dinavariyu Rozii fors. «A.» az bozi talif mavridi diqqati aloqamandon qaror girifta, du marotiba az on shakli mukhtasarashro sokhtaand. YAke az in mukhtasarho ba zaboni anglisi tarchuma shudaast. Hudi kitobro niz dar qadim bori avval ba lotini va si- pas ba suriyoni tarchuma kardaand. Mutaassifona, az in kitob faqat hamin shaklhoi mukhtasar va tarchumaho boqi monda, asli on mafqudulasar va gumshuda mahsub meshud. Vale dar ibtidoi sadai guzashta bo kushishi sharqshinosonu nuskhashinoson se dastkhati qismi avvali kitob yoft shudaast (yake dar Montriyali Kanada, duyumi dar Qohira va seyumi dar Rabot). Nuskhai behtarin (284 varaq) nuskhai Montriyal buda, du bobi avvali kitob, yane az harfi «alif» to «kof»-ro dar bar megirad. Dar on 367 surati doruhoi naboti, hayvoni va madani kashida shudaast. Dastkhati dar Rabot buda, az 200 varaq iborat ast va haft bobi avvali kitob, yane az «alif» to «ze»-ro dar bar megirad.
Ad.: Abdulhayi Hasani, «As-Saqofatu-l- islomiyatu fi-l-Hind», Dimishq, 1983; Riyoz Ra- m a z o n , «Ad-Davo min fachri-t-tarikh ila-l-yavm», Kuveyt, 1988. S. SHahobuddinov.

Инчунин кобед

afandi

LATIFAHO

TUYONA OYAD… SHakhse ba dustash uzr ovard:j – Bubakhsh, man ba tuyat rafta nametavonam. Vay …