هزم خوراک در کاواکی دهان

کاواکی دهان. در کاواکی دهان خوراک چشیده، میده خاییده و با آب دهان تر می‌شود. در میده کردن خوراک دندانها و زبان اشتراک می‌کنند. آدمان کلانسال 32 دندان دارند. ساخت آنها وابسته به وظیفه‌اشان گوناگون است.

در جاغهای بالای و پایان از پیش چارتایی دندانهای پهن پیش جایگیرند. بعد آنها از هر دو طرف یکتایی دندان پیش و اشک جایی گرفته است. آدم خوراک را با دندانهای پیش و اشک می‌گزد.

ز پس دندانهای اشک از هر دو طرف دوتایی دندانهای خرد کرسی و سیتایی دندانهای کلان کرسی جایگیرند. آدم با دندانهای کرسی خوراک را میده کرده میخاید. هر یک دندان از ریشه، که به سوراخی چقور استخوان جاغ درآمده است، گردنه، که به ملک فرو رفته است و رویکش، که در کاواکی دهان جایی گرفته است، عبارت می‌باشد. روی رویکش را سر سخت دندان می‌پوشاند، که دندانها را از فرسودگی و داخل شدن میکربها محافظت می‌کند. زیر سر مادّة سخت استخوانمانند دینتین موجود است. درون دندان کاواک می‌باشد. بافتة پیوندی مغز دندان کاواکی دندانرا پور کرده است، که رگهای خون و عصب دارد.

کودک نوزاد دندان ندارد. تقریباً از شش‌ماهیکودکان دندان شیر می‌برارند، که در سن 8-12-سالگی آنها ریخته، بر عوض آن دندانهای دائمی می‌برآیند. جفت آخرین دندانهای آدم، یعنی دندانهای عقل، عادتاً در سن 24-26-سالگی می‌برآیند.

خوراک چه قدر بادقّت میده کرده شود، همان قدر فیرمینتها خوبتر تییار می‌شوند. خوراکی، که خوب خاییده نمی‌شود، کار غدودهای هاضمه را دشوار نموده، بایسی پیدایش بیماری معده می‌گردند.

دندانها را احتیاط کردن لازم است. برای این رعایة قاعده‌های گیگیینة پیشگیری کردن فرسودشوی دندانها – نشیکستن چارمغز، دانک، نخایدن استخوان و قندهای خیلی سخت، اینچنین نخوردن آب خنک و یخماس پس از خوراک گرم توصیه کرده می‌شود. در صورت رعایه نکردن قاعده‌های بهداشتی سر دندان کفیده،  به مادّة دندان میکرب داخل می‌شود. در نتیجه دندان درد کرده، آهسته-آهسته فرسوده می‌شود.

باقیمانده‌های خوراکی، که در میان دندانها جمع می‌شوند، برای افزایش میکربها محیط مساعد فراهم می‌‌آورند.

برای برطرف کردن آنها هر روز پیش از خواب دندانها را تازه کردن و بعد از خوراک دهان را با آب شیرگرم چیقاندن لازم است. برای تازه کردن دندانها خاکه و خمیرة دندانشوی پیشگیرکنندة التهاب را به کار برده، چوتکه را منتظم صابونشو و آب گرم چیقانیدن به مورد است.

هتّا هنگام کمی ضرر دیدن دندان زود به دُختُر دندان مراجعت کردن لازم است. دندان ضرردیده به بیماری سرایتی ارگانیزم مساعدت می‌کند.

سبابهای حاضره‌زمان طبّی و داروهای نوترین به دُختُران امکانیت می‌دهند، که دندانها را بی‌آزار معالجه کنند.  ما هنگام خاییدن خوراک آن را با یاری زبان هر طرف می‌گردانیم. زبان ریتسیپتارهای زیادی دارد، که به توفیل آنها طمع، خصوصیتهای مکانیکی و حرارت خوراک را حس می‌کنیم.

ادم لذّت خوراک خشک را حس کرده نمی‌تواند. خوراک در دهان با آب دهان تر می‌شود. آن را سه جفت غدود آب دهان و غدودهای سیر‌شمار پردة لعابی زبان و کاواکی دهان جدا می‌کنند. غدودهای آب دهان در یک شبانه‌روز از 0، 5 تا 2 لیتر آب دهان حاصل می‌کنند.

اب دهان آدم فیرمینتها دارد، آنها کرباگیدرتهای مرکّب را به کرباگیدرتهای سادهترین تجزیه می‌کنند. آب دهان ریکسیة عشقاری پست و مادّة مخصوص بی‌سرایتکننده – لیزاسیم دارند. لیزاسیم آسیب لعابپردة کاواکی دهان را صحت می‌کند.

ترشّوه غدودهای آب دهان به طور رفلکسی در نتیجة به انگیزش آمدن ریتسیپتارها توسط مادّه‌های خوراکه به عمل می‌آیند. ریتسیپتارها در روی زبان و پردة لعابی دهان جایگیرند. از آنها انگیزش توسط نییرانهای حس‌کنند به مرکز لعابجوداکننده، که در مغز درازرویه جایگیرست می‌گذرد. از این جا یکجایه با نییرانهای حرکت‌کننده به غدودهای آب دهان گذرانده می‌شود و آنها آب دهان جودا می‌کنند. چنین است کمانک عادّیترین رفلکس جداکنندة آب دهان. معلوم است، که آب دهان نه فقط هنگام خوراکخوری، بلکه در وقت دیدن خوراک لذیذ، حس کردن بوی آن یا شنیدن صدای کاسه و طبق نیز جدا می‌شود.

فوروبری. لقمة خوراک از کاواکی دهان به حلق و بعد به سرخ‌روده – نی خرد عمودی می‌گذرد. در وقت فروبری راه حلق را تغایک بالایی حلق می‌پوشاند. دیواره‌های سرخ‌روده موجوار کشش خورده، باعث به معده حرکت کردن خوراک می‌گردند. لعابی، که سرخ‌روده جدا می‌کند، حرکت خوراک را آسان می‌سازد.

سوالها:  

در کاواکی دهان چه خیل تغییرات خوراک به عمل می‌آید؟
ساخت دندان چه خیل است؟
چرا دندانها را احتیاط و نگاه و بین کردن لازم است؟
هنگام در کاواکی دهان میدشوی خوراک آب دهان چه اهمیت دارد؟
مجرای کدام غدودها به کاواکی دهان گشاده می‌شوند؟
جداشوی آب دهان چه طور تنظیم کرده می‌شود؟

 کار عملی:

تعسیر فیرمینت لعاب دهان به کرخمل (آهر) تجهیزات برای عملیات: کرخمل جوشانیدشده، یاد، لعاب دهان. در صنف آب یاددار تییار نموده عاید به فیرمینت لعاب دهان خودتان تجربه گذرانید. در چوبچة گوگرد پخته پیچانیده آن را به لعاب دهان تر کنید، با داکة کرخملکردشدة لعاب

یگان حرف را نویسید. داکة هموارکردشده را 1-2 دقیقه در دست نگاه دارید تا که گرم شود. داکه را به آب یاددار جایگیر کنید. جایی، که کرخمل دارد رنگ کبود را می‌گیرد، جایی، که با لعاب تر کرده شده است سفید می‌ماند، برای آن، که کرخمل تا به قند تجزیه شدن با یاد رنگ کبود نمی‌دهد. این نشان میدیهد، که لعاب دهان کرخمل را به قند مبدّل می‌گرداند.