گیلاس

گیلاس و آلوبال و- ین میوه‌های معلوم. میوة گیلاس پختگی کلانتر از آلوبال و، رنگش به سرخی مایل می‌باشد، نوع زردش هم وجود دارد. ولی آلوبال و باشد، سرخ کبودتاب می‌گردد، حتّی به رنگ خون است.  میزاج ثمر آلوبالوی پختگی در درجة دوّم سرد و تر است؛ ولی مزاج گیلاس پختگی در درجة یکم گرم و تر است.

خیسلتهای شفابخش آن: اگر گیلاس را بخورند، بنا بر رطوبت چسپک داشتنش از معده زود می‌فوراید: برای دغلی حلق و شش دوا می‌شود، اگر از بالای طعام بخورند، بدهضمی می‌آورد و معده را ضعیف می‌گرداند، اینچنین اگر از بالای طعام بخورند، هر مادّه‌ای، که در معده بسیار باشد، این نیز به مزاج همان تبدل می‌یابد. در وقت رویی دادن این گونه حال چیزهای هضم‌کنندة طعام گرم‌مزاج قوّتبخش باید خورده شود؛ اینچنین این درون را می‌راند، شکم را ملایم می‌کند (خصوصاً با دانه‌کش خورده شود، ولی در این حال به حرکتاورندة آلت مردی نیز می‌باشد. اگر خشکش را بخورند، درون را می‌بندد.

الوبال و را بخورند، تشنگی را می‌شکند، تیزی و جوشش صفرا و فشار بلند خون را پست می‌کند؛ بی‌حضور (بیجا) شدن دل، قی سفراوی و اسهال را دفع می‌کند، معده و جگر گرم را قوّت می‌بخشد. قوّت بندکنندگی آن در خشک آن زیاده از تر آن می‌باشد.  ز دانه‌کش شیره کشیده، با ده‌یک حصّة ‌ان ارپه‌بادیان بخورند، سنگ گُرده و خیچک را میده کرده می‌ریزاند، زخم راه پیشاب، یعنی سوزاک را شفا می‌بخشد، هیز بندگشته را جاری می‌کند.

چون مغز تخم آن را با پختکوهنه یکجا کوفته، فتیله‌های باریک ساخته، در سوراخ ذَکر گذارند، زخم راه پیشاب را صحت می‌کند و آن زخم را از آلایشها پاک می‌گرداند، در پیشاب ریم آمدن و سوزش پیشاب را شفا می‌بخشد.

میزاج شلم هردوی این درخت گرم و خشک است و در خصلت مانند شلم آل و می‌باشد. خصوصیت پاککنندگی دارد، چسپک است، اخلاط‌ چسپک را می‌کند. اینک، برای دغلی قصبة شش، یعنی راه نفس، نیکو گرداندن رنگ رخسار و برانگیختن اشتها دوا می‌باشد، سنگ گُرده و خیچک را میده کرده می‌ریزاند. اگر دغلی عضوهای درون سینه از خشکی باشد، با چسپندگی خود شفا می‌بخشد و بلغم چسپک را از آن می‌کند، پاک می‌گرداند و برای سورفة کهنه دوا می‌باشد، شرطش همین، که این را باید با آب خنک بیاشامند.

میقدار یک بار خوردن از شلم هر دوی این درخت در یک روز 4، 5 گرمّ است.  ین شلم را مهین ساییده، چون سرمه به چشم کشند، نور چشم را تیز می‌کند و قطور آن را دفع می‌سازد.  گر این شلم را در آب حل کرده بیمالند، بشره را پاک می‌گرداند.