همیّت نفسکشی

توسّوت عضوهای نفسکشی مبادلة گازها بین ارگانیزم و محیط اطراف به عمل می‌آید. در نتیجه آدم آکسگین را فرو برده، گاز کربنترا خاریج می‌کند. آکسگین داخل‌شده، در روند آکسیدشوی مادّه‌های آرگنیکی فعالانه اشتراک می‌کند. هوجیره‌ها به آنها احتیاج کلان دارند. در نتیجة آکسیدشوی هر کدام مادّة آرگنیکی گاز کربنت و آب حاصل شده، از ارگانیزم خاریج می‌گردد. نفسکشی دو خیل می‌شود:

 بیرونی (مبادلی  گازها بین شش و محیط اطراف)؛
داخلی (مبادلة گازها بین حبابچه‌های شش و خون).

وزوهای نفسکشی را کاواکی بینی، حلقبینی، خیرنایی، نای نفس، حبابچه‌های هوایی (الویاله‌ها) و شش تشکیل می‌کنند.

راههای نفسکشی. راههای نفسکشی از کاواکی بینی ابتدا گرفته، به واسطة دیوارة استخوانی و تغایکها به نیمه‌های راست و چپ تقسیم می‌شوند. هر کدام آنها راههای پیچ در پیچ داشته، سطح داخلی کاواکی بینی را زیاد می‌کنند. پردة لعابی، که کاواکی بینی را پوشانیده است، دارای بسیار مویکچه‌ها، رگهای خون و غدودها بوده، لعاب جدا می‌کنند. لعاب نه تنها میکربها را نگاه می‌دارد، بلکه آنها را بی‌ضرر می‌گرداند.

لواب با ذره‌های به آن چسپیده متّصل از کاواکی بینی بیرون می‌رود. در کاواکی بینی هوا گرم و نمناک می‌شود. هوا از کاواکی بینی به حلقبینی و از آن جا به حلق می‌گذرد.

هلق قیفمانند بوده، دیوارهایش از یکچند تغایک عبارت است. هنگام فرو بردن خوراک درآمدگاه حلق را تغایک بالایی حلق می‌پوشاند. در بین تغایکهای حلق چینهای لعابی – صداپرده موجود است (رسم 56). خالیگیهای بین صداپرده را – ترقش آواز می‌نامند.

در وقت خاموشی آدم صداپرده‌ها از هم دور شده، ترقش صدا به سه‌کنجة برابرپهلو مانند می‌شود.  هنگام گفتگو و سرودخوانی صداپرده‌ها با هم نزدیک می‌شوند. در مورد نفسبراری هوا چینها را فشار داده، به لرزه می‌درارد. همین طور آواز پیدا می‌شود.

بلندی آواز آدم از درازی صداپرده‌ها وابسته است. صداپرده‌ها چه قدری که کوتاه و لرزشش زیاد باشد آواز همان قدر بلندتر می‌شود. صداپردة زنها نسبت به صداپردة مردها کوتاهتر است. بنا بر این آواز زنها بلندتر است.

سداپرده‌ها در یک ثانیه از 80 تا 10000 مراتبه به لرزش آمده می‌توانند. آواز نطق آدم در کاواکی حلق، دهان و بینی هنگام تغییر یافتن موقع زبان، لبها،  جاغ پایان پرّه تشکّل می‌یابد (رسم 57). آدم به واسطة آواز حسیات و کیفیت، خرسندی، قهر و غضب، مهربانی، تهدید، استهزا و نوازش خود را اظهار کرد میتواند.

اواز بی‌حد بلند به صداپرده‌ها ضرر دارد، آنها ترنگ و به هم نزدیک می‌شوند، به همدیگر رسیده، مالش می‌خورند و در این حال آزرده می‌شوند. آدمی، که اکثر آوازش را بی‌حد بلند می‌کند، خرّی می‌شود یا تماماً آوازش می‌گیرد. هنگام پست گپ زدن صداپرده‌ها پرّه به هم جفس می‌شوند.

برای احتیاط کردن اعضای آواز پست گپ زدن لازم است.   بسیار گزک گرفتن راههای نفس به صداپرده‌ها ضرر می‌رسانند. تماکوکشی و استعمال مشروبات ب عزای آواز تأثیر منفی می‌رساند. بیهوده نیست، که آدمان تماکوکش و استعمالکنندگان مشروبات را از آواز پست خرّیشان شناختن ممکن است.

نفسی، که ما می‌براریم، از حلق به خیرنای نیچمانند، که دیوارة پیشش از تغایکهای نیمدایره عبارت است، می‌گذرند. آنها با همدیگر با بند و موشکها پیوستند. دیوار نرم عقب خیرنایی به سرخ‌روده جفس بوده، به گذشتن خوراک مانع می‌شوند. خیرنایی به دو نای نفس جدا شده، به شش راست و چپ می‌گذرد.

شوش. در شش هر یک نای نفس مثل درخت به شاخه تقسیم شده، تمام سطح شش را اشغال می‌کند. نوگ شاخه‌های میدترین نای نفس با دستة حبابچه‌های شش، که دیوارش تُنُک پُر هوا است، به آخر می‌رسد. دیوارهای آنها از یک قَبَت هوجیره‌های اپتیلی ترکیب یافته، با مویرگها زیچ پیچانیده شده‌اند.

هوبابچه‌های هوجیره‌های اپتیلی مادّه‌های فعال بیولوگی جدا کرده، سطح داخلی آنها را چون پردة تُنُک می‌پوشاند.

ین پرده حجم دائمی حبابچه‌ها را نگاه داشته، نمی‌گذارد، که آنها به هم نزدیک شوند. غیر از این مادّه‌های پرده میکروارگنیزمهای از هوا به شش داخل‌شونده را بی‌ضرر می‌گردانند. پردة «کارکردشده» در نمود بلغم با راه هوا‌گذر بیرون کرده می‌شود یا توسط فگاسیتهای شش «هضم» می‌گردد.

هنگام گزک شش بیماری سل و دیگر بیماریهای سرایت‌کنندة شش پیدا می‌شوند. در نتیجه ممکن است پردة آن ضرر دیده، حبابچه‌های شش به همدیگر چسپند و در مبادلة گازها اشتراک کرده نتوانند. حبابچه‌های آدمان تماکوکش قابلیّت چندیری و تازه‌شوی را گم کرده از زهر تماکو سخت می‌شوند. هوای تازه، نفسگیری باشدّت هنگام کار جسمانی، اینچنین مشغولیّت ورزشی برای از نو برقرار شدن پرده‌ها مساعدت می‌کنند.

شوش غیر از موقع دل، رگهای خونگرد، رگهای نفس و سرخ‌روده تمام قفس سینه را پُر می‌کند. هر یک شش 300-350 ملن حبابچه دارد. سطح عمومی حبابچه‌ها از 100 م بیشتر، یعنی از سطح بدن 50 مراتبه کلانتر است. هر یک شش از بیرون با پردة هموار و شفّاف بافتة پیوستکننده – پردة شش پوشانیده شده است. دیوار درونی قفس سینه به پردة دیواره پوشانیده شده است. کاواکی پردة هوانا‌گذر بین آنها نمناک و تماماً بی‌هوا است. بنا بر آن شش منتظم به دیوارة کاواکی سینه جفس بوده، حجم آن از تغییر یافتن حجم کاواکی قفس سینه وابسته است.

نفسگیری چه اهمیت دارد؟
چند نمود نفسکشی را فرق می‌کنند؟
کدام عضوها سیستم نفسکشی را تشکیل می‌دهند؟
کاواکی بینی در جریان نفسگیری چه اهمیت دارد؟
آواز نطق چه طور به وجود می‌آید؟
ساخت شش چه خیل است؟
کاواکی پردگی چیست؟