Илм

МЕТАН CH4, гази ботлоки, , як навъ карбогидрид. М. гази сузанда, берангу буй; t чуш. – 164,5°С, t гуд. – 182,5°С, зичиаш нисбат ба хаво 0,554 (20°С); хангоми бо хаво якчоя шудан (дар сурати ба 5 – 15% расидани консентратсия), омехтаи тарканда хосил мекунад. М. кисми таркиби ва асосии газхои …

МЕТАМОРФОПСИЯ (Metamorphopsia; юн. metamorpho[sis] – табдил ёфтан ва opsis – бинои), дарки нодурусти андоза ва шакли ашё ба воситаи чашм. Галат дидани андозаи ашё мумкин аст хангоми ихтилоли татобук ба мушохида расад. Инхироф (тахриф)-и шакли ашё яке аз аломатхои ночури дар мавзеи доги зарди шабакияи чашм аст. Ин гуна беморонро …

МЕТАГОНИМОЗ, як навъ бемории киччавист аз гурухи трематодозхо. Ангезандааш – Metagonimus yokogawai. Дарозии гелминт 1,0 – 2,5 мм мешавад; дар рудаи борики саг, гурба, баъзе хайвоноти вахши ва одам зиндаги мекунад. Хомили мобайнии онхо нармбаданхои оби ширин, хомилони иловаги бошанд, мохихои дарёхо (загорамохи, гулмохи ва г.) мебошанд. Одам хангоми истеъмоли …

МЕТАБОЛИЗМ (аз юн. metabole – тагйирёби, табаддулот), мачмуи реаксияхои химияви дар хучайрахои зинда, ки организмро бо энергия ва моддахои барои фаъолияти хаёти, сабзишу афзоиш мухим таъмин менамоянд. Ба маънои васеъ «М.» мубодилаи моддахо ва энергия, ба маънии сахехтар мубодилаи мобайни, яъне табаддулоти моддахоро дар дохили хучайра ифода мекунад (аз лахзаи …

МЕНОПАУЗА (Menopausa), давраи катъи хайз. М. бинобар хомуш шудани фаъолияти тухмдонхо ба вучуд меояд. М. гуфта хамон холатеро меноманд, ки агар аз хайзи охири зан камаш як сол сипари шуда бошад. М. табии ва сунъи мешавад. М.-и табии ба харобии синнусолии захираи фолликулахо дар тухмдон вобаста аст. М. асосан дар …

МЕТГЕМОГЛОБИНЕМИЯ, дар таркиби хун афзудани микдори метгемоглобин (зиёда аз 1% аз микдори умумии гемоглобин). Метгемоглобин хосилаи гемоглобин буда, кобилияти интиколи оксигенро надорад. М. модарзоди ва гайримодарзоди мешавад. М.-и гайримодарзоди дар натичаи тамос бо моддахои химияви (оксидкунандахо, баъзе хосилахои бензол, анилин, оксидхои нитроген ва г.), захролуди аз дорухо (фенасетин, викасол, дорухои …

МЕТЕОРИЗМ (Meteorism; юн. meteorismos – дамидан, бардоштан), боди шикам, дамиши шикам, тимпания, бо сабаби дар рохи гувориш чамъ шудани газхо дамиш кардани шикам. Дар рохи хозимаи одами солим ба хисоби миёна 900 см3 газ мавчуд аст, ки барои дар як сатх боздоштани тонус ва перисталтикаи рудахо ахамияти калон дорад. М. …

МЕТАСТАЗ (Metastasis; ба маънои гузариш, чойивазкуни), манбаи дуюми бемори, ки дар натичаи аз манбаи якуми он ба организм пахн гаштани омили бемориовар (хучайрахои омос, ангезандаи сироят ва г.) пайдо мешавад. Вобаста ба тарзи густариш М.-хои лимфагени ва гематогениро фарк мекунанд. Аз руи тасаввуроти хозира М. густариш (диссеминатсия)-и хучайрахои омоси бадфарчомро …

МЕТГЕМОГЛОБИНУРИЯ, дар таркиби пешоб вучуд доштани метгемоглобин. Пешоб бояд ори аз метгемоглобин бошад. Дар сурати пайдо шудани он пешоб ранги сурхи ба хун монанд мегирад. М. бисёр вакт хангоми гемолизи шадиди дохилираги, баъзе шаклхои камхунии гемолизи, захролуди аз дорухо (фенасетин, кодеин) ва моддахои химияви (анилин, нитробензол) ба назар мерасад. Пешомади …

МЕТИОНИН (Methioninum), як навъ дору. Барои рушду инкишофи организм зарур аст. М. таъсири липотропи дорад, яъне равгани барзиёди чигарро дур месозад, дар кори хосилшавии адреналин, креатин ва диг. пайвастхои фаъоли биологи иштирок мекунад, таъсири ферментхо, гормонхо ва витаминхоро меафзояд, моддахои захрнокро безарар мегардонад. М.-ро хангоми беморихо ва захролудии чигар, майзадагии …