ШАКЛХОИ АСОСИИ РЕЛЕФИ САТХИ ЗАМИН

01.05.2019 2,612 Показы

Шумо медонед, ки кишри Замин аз ду кисм иборат аст:

1.Барчастагихои матсрики (хушкй).

2. Хамии каъриукёнуси.

Сатхи онхо аз пастию баландихои гуногуншакл ва гуногунмикёс иборат аст. Хамаи онхо пастй ва баландихои сатхи хушки (материкхо) ва хамии каъри укёнусхоро ташкил медиханд. Аммо релефи хушки ва каъри укёнусхо ба гуногуншаклии худ нигох накарда, бо якдигар шабохат ва умумият доранд. Ин чихатхоро ба хисоб гирифта, дар хушки ва каъри укёнусхо ду шакли асосии релефро фарк менамоянд: куххо ва хамворихо.

Пайдоиши онхо ба харакатхои кишри Замин вобаста аст. Дар натичаи ин харакатхо дар Замин ва каъри укёнусхо чинлоршави, кафидан, кандашавии кабатхо, хосилшавии вулконхо, зилзила ва охиста пасту баландшавии кабатхои кишри Замин рух медихад. Он куввахоеро, ки барои ба вучуд омадани ин ходисахо сабаб шудаанд, куввахои дохилии (эндогении) Замин мегуянд. Онхо ба чамъшави, харорат, табдилёби ва харакати моддахои дохили Замин вобастаанд. Таъсири ин куввахо асосан дар пайдоиши куххо ва вулконхо зохир мегардад.

Дар натичаи фаъолияти ин ходисахо аввалин нохамворихои сатхи Замин ба вучуд меояид. Дар кисмхои алохидаи сатхи Замин нохияхои васеи кухсор, хамихо пайдо мешаванд. Баробари пайдо шудани куххо ва хамихо дар як вакт ба онхо куввахое таъсир мерасонанд, ки куххоро вайрон, хамихоро бо чинсхои кухии тахшинй пур мекунанд. Ба он куввахо гармии офтоб, харакати бод.

Боришот, харакати пирях, обхои равон, фаъолияти организмхо (наботот ва хайвонот) дохил мешаванд. Хамаи онхоро куввахои берунии (экзогении) Замин меноманд. Ин куввахои беруни бо куввахои дохилии Замин дар як вакт пайваста амал мекунанд. Дар натичаи ин он нохамворихоеро, ки куввахои дохилии Замин ба вучуд овардаанд, куввахои берунии Замин хамвор мекунапд. Ин амалиёти мутакобилаи куввахои дохили ва беруни сабаби гуногунии релефи хозираи сатхи кишри Замин гардидааст. Онхо аз куххои баланд, хамворихои васеъ, водии дарёхо, сою, чарихо, теппа, адиру хамихо ва суфакуххо иборат мебошанд.

Савол ва супорнш