Главная / Илм / МЕХНАТ

МЕХНАТ

mehnatМЕХНАТ, фаъолияти максадноки инсон, ки ба табиат таъсир расонда, онро тагйир медихад ва сарвати барои зиндаги зарурро ба вучуд меорад. М. категорияи ичтимои буда, бо чамъияти инсони зич алокаманд аст. Тамоми неъмате, ки инсоният сохиб аст, бо М. мухайё карда мешавад. М. аввалин ва асоситарин омили мавчудияти инсон аст. Аз чихати ичтимои М. ба фикри ва чисмони таксим мешавад.
Пешрафти техника, механикони ва автоматонии корхои захматталаб ва барои саломати зарарнок бахри бехтар гаштани шароити М., кам шудани беморихои касби ва зарбу лат мусоидат мекунад. Аммо якбора кам шудани М.-и чисмони ба саломати ва асаби одам таъсири манфи мерасонад. Факат дар сурати бо хам пайвастнаи М.-и чисмони ва фикри, варзиши доими ва дуруст ба рох мондани мехнату истирохат коиблияти кориро солхои дароз нигох доштан мумкин аст. Дарачаи кобилияти кории одам ба як катор омилхо вобастаги дорад. М. бояд сарчашмаи хурсанди ва каноатмандии маънави бошад. Шавки беандоза ба М. кобилияти кориро меафзояд. М. одамро боинтизом мекунад, хаётро ба низоми муайян медарорад, сарчашмаи саломати ва бардами мебошад. Вайрон кардани низоми мукаррарии мехнату истирохат аксар вакт боиси заъфи кобилияти кори ва пир шудани организм мегардад. Шарти мухими кобилияти баланди кори тадричан ба кор дода шудан аст. Одам ба М.-и чисмони нисбат ба М.-и фикри зудтар шуруъ мекунад. Баъди М. – и чисмони у метавонад дархол ба истирохат машгул шавад, баъди анчом ёфтани М.-и фикри, барои дигар шудани фаъолияти асаб муддати муайян лозим аст. Аз ин сабаб кори бошиддати фикриро 1 – 2 соат пеш аз хоб катъ намудан зарур меояд, дар акси хол ба бехоби гирифтор шудан мумкин аст.
Тартиб асоси кобилияти хуби корист. Он, одатан, ба хислати одам, ба максади у вобаста аст. Тартиби кор бояд муътадил, максаднок ва мувофики имкониятхои физиологии организм бошад. Бенизоми дар ичрои корхои технологи, нобарории кор дар давоми руз, хафта ва мох боиси кам шудани кобилияти кори, номуташаккилии кор, сахву иштибох, хастаги мегардад. Барои кобилияти баланди кори шароити муътадили гигиени, рушноии хуб, коргохи мувофик, тарзи дурусти истод, инчунин муносибати нек нисбати хамдигар ахамияти калон дорад.
МЕХНАТИ ЗАНОН. Мувофики Конститутсияи Чумхурии Точикистон зану мард дар хамаи сохахои хаёти чамъияти, аз чумла дар мехнат баробархукукук мебошанд. Татбики ин конунгузори баробархукуки бо рохи ба зан пешниход намудани кори кафолатнок, яъне доими, устувор (аз чумла пешниход кардани хукуки интихоби касбу хунар, машгулият ва кор мевофики истеъдод, кобилият, тайёрии касби, маълумот дар асоси ба хисоб гирифтани талаботи чамъият) таъмин карда мешавад. Ба мехнати занон, хамчунин ба мехнати мардон, мувофики микдор ва сифати он ва ба андозаи на камтар аз хачми минималии мукаррар кардаи давлат хак дода мешавад. Хар як махдудсозии бевосита ё бавоситаи хукуки занон, мас., аз руи чинсият ба кор кабул накардан, монеъшави ба пешравии хизмати, барои мехнати бо мардон баробар мукаррар намудани музди кам манъ карда шудааст.
Конун хусусиятхои физиологии организми занро ба назар гирифта, меъёрхои махсусро мукаррар кардааст, ки онхо ба мухофизати саломатии зан ва фарохам овардани шароите равона карда шудаанд, ки хам барои мехнат ва хам барои ба чо овардани карзи модари имкон медиханд. Конун ба корхои вазнин ва корхои шароиташон зарарноки хамаи сохахои хочагии халк, инчунин ба корхои зеризамини (ба чуз баъзе корхои гайричисмони ё корхои хизматрасонии санитари ва маиши) истифода бурдани мехнати занонро манъ менамояд.
Баробари дар истехсолот чори шудани комёбихои илму техника, механикони ва автоматонии раванди кор, истифодаи механизм ва мошинхои хозиразамон имконият доданд, ки доираи фаъолияти мехнатии занон хеле васеъ гардад.
Ба бехтар кардани шароити кори занон дар корхонахо диккати махсус дода мешавад. Чун коида, ба кори шабона чалб намудани занон манъ карда шудааст.
Он баъзан хамчун чорабинии муваккати ичозат дода мешавад. Азбаски дар саноати сабук бештар занон кор мекунанд, ба коргарони ихтисосхои асоси ва баъзе ихтисосхои ёрирасони корхонахо рухсатии харсолаи иловагии музднок мукаррар карда шудааст. Ниг. низ Имтиёзхо ба занони хомила ва занони фарзанддор, Ёрдампули барои таваллуди кудак.

Инчунин кобед

ma

Марги Мухаммад (с)

Вакте, ки Азроил (а) барои гирифтани чони хазрати Мухаммад (с) меояд пайгамбар мегуяд каме сабр …