Теги: Тиб

АТРЕЗИЯ (аз а – ҳиссачаи инкорӣ ва юн. tresis – сӯрохӣ), тамоман набудани сӯрохии табиӣ ё баста шудани он дар узвҳои найчамонанди бадан (аорта, артерияҳои шуш, ҳалқум, нои нафас, сурхрӯда, рӯда, мақъад, маҳбал, гарданаи бачадон ва ғ.). А. модарзодӣ ва ғайримодарзодӣ мешавад. А.-и модарзодӣ дар натиҷаи инкишофи нодурусти ҷанин дар …

АТРОПИН, алколоидест, ки дар таркиби растаниҳои оилаи ангури сагак (шоҳдона, шобезак, банги девона ва ғ.) дучор меояд. Дар тиб маҳлули обии намаки сулфати А.-ро барои рафъи ихтилоҷи мушакҳои суфта (ҳангоми бемории захми меъда, рӯда, роҳҳои талха, зиқи нафас ва ғ.), инчунин васеъ намудани гавҳарак (дар вақти муоинаи рефраксияи чашм) ва …

АТРОФИЯ (Atrophia; аз а – ҳиссачаи инкорӣ ва trophe – ғизо), лоғарӣ, харобӣ, ҳолати бефаъолиятӣ ва ё худ хурд шудани ҳаҷм ва андозаи узвҳои бадан. Одатан, дар вақти бемориҳои гуногун ба вуҷуд омада, фаъолияти узвҳо вайрон ё тамоман қатъ мегардад. Сабаби пайдоиши А. бартарӣ доштани раванди диссимилятсия нисбат ба ассимилятсия …

АТСА (Sternumentum), аксуламали муҳофизатиест, ки ангезандаҳо (буғи моддаҳои химиявии тезу тунд, чанг, ҷисмҳои бегона, луоб ва ғ.)-ро аз ҷавфи бинӣ дур, ҳамчунин ба роҳҳои нафас дохил шудани онҳоро пешгирӣ мекунад. Ангезандаҳо ба ретсепторҳои ҳассоси асаби сегонаи воқеъ дар ҷавфи бинӣ таъсир мерасонанд. Дар натиҷа беихтиёр нафаскашии чуқур ба амал меояд. …

АТСЕТИЛЕН, карбогидриди беҳад (носер), гази беранг, бӯи пасти эфирӣ дорад; ҳарор. гуд –81,8°С, ҳарор. ҷӯш. –83,8°С. А.-ро аввалин шуда Э. Деви (1836) дар натиҷаи таъсири об ба карбиди калий кашф кардааст. С-ҳои 1859 – 1860 Бертло ҳангоми аз найчаи тафсон гузаронидани моддаҳои гуногун (этилен, спиртҳои метил ва этил, эфир) онро …

АТСЕТОН (CH3COCH3), диметилкетон, моеъи беранг, бӯи хос дорад; ҳарор. ҷӯш. 56,2°С, ҳарор. гуд. – 94,9°С. Дар об, спирт ва эфир нағз ҳал мешавад. А. дар таркиби маҳсули буғронии хушки чӯб мавҷуд аст. Дар саноат онро бо роҳи аз карбонати сери тафсон борҳо гузаронидани буғи кислотаи атсетат, ҳамчунин бо роҳи дегидрогенонии …

АТСИДОЗ (Acigosis; аз лот. acidus – турш), сертуршӣ, хунукмизоҷӣ, ҳолати бемориест, ки дар натиҷаи ихтилоли мувозинати туршию ишқор ва дар хуну бофтаҳо барзиёд захира шудани аниони кислотаҳо рух менамояд. А. талофипазир ва талофинопазир мешавад. Ҳангоми А.-и талофипазир анионҳои кислотаҳо чандон зиёд намешаванд. Нишондиҳандаи гидрогенӣ (pH) аз ҳадди эътидол (7,35 – …

«АТ-ТАЗКИРАТУ-Л-ҲОДИЯ ВА-З-ЗАХИРАТУ-Л-КОФИЯ», асари Иззуддин Абӯисҳоқ Иброҳим ибни Муҳаммад ибни Тархони Сувайдӣ (1203 – 1291). Бо номҳои «Тазкирату ибни Тархон» ва «Тазкирату-с-Сувайдӣ» низ маъруф аст. Китоб дар се муҷаллади бузург таҳия шудааст. Муаллиф дар он доруҳои содаро ба тартиби узвҳои бадан ва иллатҳову бемориҳо гирд оварда, таҷрибаву муҷарработи худ ва дигаронро …

«АТ-ТАКМИЛАТУ-Л-ҲИНДИЯ», асари шайх Аҳлуллоҳ ибни Абдурраҳими Деҳлавӣ (ваф. 1773) дар боби тиб. Ба забони тоҷикӣ таълиф шудааст. Китоб дар баёни бемориҳо ва муолаҷаи онҳо мебошад. Ад.: Абдулҳай ал-Ҳасанӣ, «ас-Сақофату-л-исломия фӣ-л-Ҳинд», Димишқ, 1983. С. Шаҳобуддинов.

Сохти ҳуҷайра. Ба монанди дигар мавҷудоти зинда бадани одам низ аз ҳуҷайраҳо иборат аст. Ҳуҷайраҳо дар байни моддаҳои байниҳуҷайравӣ ҷой гирифтаанд. Ин моддаҳо ҳамчун манбаи ғизо устувории уҷайраҳоро таъмин мекунанд. Ҳуҷайраҳо шаклу андозаю амалиёти гуногун доранд, вале аз ҷиҳати сохт ба ҳамдигар монанданд. Ҳар як ҳуҷайра аз ҷилд, ситоплазма ва …