Главная / Теги: Табиатшиносӣ: Китоби дарсии синфи 5 (страница 4)

Теги: Табиатшиносӣ: Китоби дарсии синфи 5

ҲОДИСАҲОИ ТАБИӢ

hodisaho

Ҳамаи дигаргуниҳои дар муҳити зисти мо ба вуҷудояндаро ҳодисаҳои табиӣ меноманд. Онҳо ҳамеша дар натиҷаи кадом як сабаб ба вуҷуд меоянд. Тағйирёбии таркиби ҷинсу моддаҳо, табдил ёфтани як модда ба моддаи дигар ҳодисаи кимиёвӣ номида мешавад. Оташ гирифтани сӯзишворй, занг зада­ни мехҳои оҳанй ва ғайра намунаи ҳодисаҳои кимиёвй ба шумор …

Муфассал »

 МОДДАҲОИ ОРГАНИКӢ

rabota-na-domu-dlya-mam-v-dekrete0

Моддаҳои мураккаб (масалан, сафедаҳо, рӯғанҳо, шакар ва ғайра), ки организми ҳайвонот, растаниҳо ва замбӯруғҳо мавҷуд хастанд, моддаҳои органикӣ номида мешаванд. Молекулаҳои моддаҳои органикӣ аз теъдоди сершумори молекулаҳо иборатанд. Баъзе аз кислотаҳои барои Шумо маълум: лимӯӣ, сиркоӣ, мӯрчаӣ, туршакй, себй моддаҳои органикй номида мешаванд. Ҳангоми баррасии формулаҳои онҳо маълум мегардад, ки …

Муфассал »

Ҷолиб аст бидонед!

reka-_i-rucheyki

Ба таркиби моддаҳое, ки бадани одамро ташкил медиҳанд, атомҳои қариб ҳама элементҳои машҳур дохил мешаванд. Ҳамин тавр, фосфор, калтсий, оҳан ва дигар элементно дар хӯрок, об ва ҳаво қарор дошта, пайваста ба организми одам ворид мешаванд. Ҳамин тавр онҳо таври пайваста аз он хориҷ мешаванд. Дар ин тоблу таркиби бадани …

Муфассал »

ЧЙ ТАВР ОБРО АЗ ОМЕХТАГИҲО ТОЗА КАРД

taf

Ба истакони обдор як чумча хоки хушкро андохта, онро омехта намоед. Баъд гузоред, то таҳшин шавад. Пас аз чанд вақт, ҳиссачаҳои хоки хушк дар таги иста­кон шуруь ба ҷамъ шудан менамоянд. Оби тозаро метавон боэҳтиёт ба зарфи ди- гар бирехт. Тоза кардани обро таҳшиншавй меноманд. Онро метавон дар истгоҳҳои обрасонӣ …

Муфассал »

ОБ- МАҲЛУЛКУНАНДА

об Душанбе краник

Аз ҷӯй як истакон оби тира мегирем. Онро дар як ҷо мегузорем. Рӯзи дигар, ба истакон нигоҳ карда, дар таги он маводи таҳшиншударо мебинем. Ин чиро нишон медиҳад? Ҳангоми ҷорй шудан об бо худ ҳиссачаҳои ҳалнашавандаи регу лой ва дигар маводҳоро бо худ мебарад. Онҳо дар таги истакон таҳшин мешаванд. …

Муфассал »

МОДДАДОИ МУРАККАБ

rasmi30

А Моддаҳое, ки аз атомҳои гуногун иборатанд, моддаҳои мураккаб номида мешаванд. Шакар, об, шиша, коғаз, хок- ин моддаҳои мурак­каб мебошанд. Барои мисол, обро мегирем. Барои он ки муайян кунем, ки атоми кадом элементно дар таркиби об ҳастанд, аз он ҷараёни барқро интиқол медиҳем. Барои ин асбоберо, ки дар расми 28 …

Муфассал »

МОДДАДОИ СОДДА – ОМЕХТАИ МОДДАҲО

bacha-ocha-ota

Ҳоло дар илм як чанд миллион модда маълум гардидааст. Дар як модда таври васеъ таҳлил гардида, номи марбутаи худро гирифтааст. ▲ Моддаҳое, ки аз атомҳои якхела иборатанд, моддаҳои содда номида мешаванд. Ба моддаҳои содда дохил мешаванд: водород, кислород, графит, сулфур ва ҳама физилот (металлҳо): оҳан, мис, магний ва ғайра. Графит …

Муфассал »

ЭЛЕМЕНТҲОИ КИМИЁВЙ (Химиявӣ)

Дмитрий Иванович Менделеев (1834-1907)

Маҷмуъи атомҳои якхела иборат аз элементи кимиёвй мебошад. Ҳама атомҳои сулфур, ки дар Табиат ба назар мерасанд, иборат аз элементи сул- фур, атомҳои кислород – элементи кислород мебошанд. Пас, бо вожаи «элемент» ҳамаи атомҳои якхеларо ифода мекунанд. Тавассути вожаи «атом» бошад ҳиссачаи хурди элементро ифода менамоянд. Баъзе аз элементной кимиёвй, …

Муфассал »

ҲАРАКАТИ МОЛЕКУЛА ВА АТОМҲО – ДИФФУЗИЯ ЧИСТ?

Дифузия

Бисёр таҷрибаҳо нишон медиҳанд, ки молекулаҳои ҳамаи моддаҳо дар ҳаракат қарор доранд. Ба зарфи шишагин зок, яъне даҳони фарангро, ки дар об мунҳал шудааст, бирезед. Вай ранги обиро ба худ мегирад. Ба маҳлул оби тозаро ончунон эҳтиёткорона бирезед, ки онҳо омехта нашаванд. Диффузия ин воридшавии молекулаи як ашё ба молекулаи …

Муфассал »

ТАРКИБ, СОХТ ВА ҲОЛАТИ МОДДАҲО

Таркиби атоми Тилло

Одамон аз замонҳои қадим медонистанд, ки моддаҳо аз ҳиссачаҳои кӯчак иборат мебошанд. Ҳанӯз 2500 қабл инро олими юнонӣ Демокрит тасдиқ карда буд. Дар асоси таҷрибаҳо метавон исбот кард, ки моддаҳо аз ҳиссачаҳои кӯчак иборат мебошанд. Агар тавассути дастҳо тӯбро бифишорем, пас ҳаҷми ҳавое, ки тӯбро пур мекунад, кам мешавад. ■ …

Муфассал »