ГИПЕРТРОФИЯ

ГИПЕРТРОФИЯ (аз гипер… ва юн. trophe – хӯрок, ғизо), афзудани ҳаҷм ва массаи узв. Г. ҳақиқӣ ва дурӯғин мешавад. Ҳангоми Г.-и дурӯғин узв бинобар инкишофи босуръати мас., бофтаи чарбу калон мешавад. Дар мавриди Г.-и ҳақиқӣ унсурҳои паренхимавии узв афзоиш меёбанд (гиперплазия). Сабаби Г.-и ҳақиқӣ дар аксар ҳолатҳо таъсири барзиёди вазоифӣ ба ин ё он узв аст (Г.-и кофӣ). Мисоли чунин тарзи Г. калон ва пурқувват шудани мушакҳои варзишгарон ва ашхоси машғули кори ҷисмонӣ мебошад. Ҳангоми маризӣ Г.-и корӣ дар натиҷаи таъсироти зиёд ба фаъолияти узв пайдо мешавад, мас., гипертрофияи мушакҳои дил бинобар баланд будани фишори шараён. Яке аз шаклҳои Г.-и корӣ, ки бештар дучор меояд, Г.-и таъвизӣ аст; дар мавриди он яке аз узвҳои ҷуфт (мас., гурда) бинобар бурида дур сохтан ё фаъолияти нокифояи дигарӣ калон мешавад.
Г. зери таъсири гормонҳо низ ба вуҷуд меояд. Чунин шакли Г. дар ғадудҳои шир ҳангоми ҳомилагӣ ба мушоҳида мерасад. Мисоли Г.-и гормонии патологӣ калон шудани бинӣ, дасту по, забон ва узвҳои дохилӣ ҳангоми акромегалия аст.
Ҳаҷм ва массаи узв баъзан бинобар бартараф сохтани сабабҳое, ки муҷиби он шудаанд, ба эътидол меояд.