Маданият ва санъат

Шеър дар бораи Парчами Тоҷикистон Тоҷикистон аз мани ту бо ҳама шоду ғамат, Парчами ту ҷилвагар дар сарзамини миллатат. Ранги сурху сафаду сабзе, ки дар бар кардаи, Ин нишони тақдири мардуми сарбаландат. Ҳар куҷое ман равам бо ранги парчам зиндаам, Бо парчами мардуми бузурги тоҷик зиндаам. Ҳар замон дар ҳар …

Либоси занон (тоҷикӣ) — аз курта, эзор, пойафзол, сарбанд, ороиши сару гардан, саргирак ва фаранҷию чашмбанд (асосан дар Шимоли Тоҷикистон) иборат буд. Ду намуди курта маълум буд: якқад (тунико), ки ҳоло фақат дар деҳоти дурдаст пиразанҳо мепӯшанд ва камзулчадор, ки ҳоло ҳам мепӯшанд. Куртаи якқадро ду хел медӯхтанд: камартангу доманвасеъ …

Дона чун андар замин пинҳон шавад, Сирри ў сарсабзии бўстон шавад. Кори поконро қиёс аз худ магир, Гарчи монад дар навиштан шер шир. Кори мардон рўшаниву гармӣ аст, Кори дулон ҳилаву бешармӣ аст. Чун ғараз омад. ҳунар пўшида шуд, Сад ҳиҷоб аз дил ба сўйи дида шуд. Чун диҳад қозӣ …

Ҷалолуддин Муҳаммад ибни Баҳоуддин Муҳаммад ибни Ҳусайн Хатибии Балхӣ машҳур ба Мавлавӣ, Ҷалолуддин МуҲаммади Балхӣ ё Муллои Рум яке аз бузургтарин шоирон ва мутафаккирони халқҳои форс-тоҷик ба шумор меравад, ки соли 1207 дар Балх таваллуд ёфтааст. Падараш-Баҳоуддини Валад аз фақеҳони машҳури замон буд. Ҷалолуддини Балхӣ дар ҷавонӣ ба омўзиши илмҳои маъмули …

Масъуд дар Лоҳур, дар хонаводаи дафтардори дарбори Маҷдуд ибни Масъуди Ғазнавӣ ба дунё омад. Падараш Саъди Салмони Ҳамадонӣ марди фозиле буд. Иқтисоду сиёсати давлатдории аҳди Ғазнавиёнро хуб медонист, гоҳ-гоҳе шеър ҳам менавишт. Писараш-Масъудро, ки ҳамноми фарзанди нахустини Султон Маҳмуди Ғазнавӣ буд, хеле хуб тарбия дод, илму адаб омўзонд. Масъуд аввал …

Тиру теғ аст бар дилу ҷигарам, Ғаму тимори духтару писарам. Ҳам бад — ин сон гудозадам шабу рўз Ғаму тимори модару падарам. Ҷигарам пора асту дил хаста Аз ғаму дарди он дилу ҷигарам. На хабар мерасад маро з-эшон, На бад — эшон ҳамерасад хабарам. Боз гаштам асири қалъаи Ной, Суд …

Агар ду бародар ниҳад пушт, пушт, Тани кўҳро хок молад ба мушт. Бузургӣ саросар ба гуфтор нест, Дусад гуфта чун ними кирдор нест. Чу некӣ кунад кас, ту подош кун В-агар бад кунад , низ пархош кун. Ба ранҷ андар аст, ай хирадманд, ганҷ, Наёбад касе ганҷ нобурда ранҷ. Ҷавонмардию …

Низомии Арўзии Самарқандӣ ё худ «Аҳмад» ном дошта, падару бобояш Умар ва Алӣ будаанд. Тахалусаш — Низомӣ. Лақабаш Арўзӣ будааст. Самарқанд зодгоҳи ўст. Аз рўи анъанаи роиҷи замон, нисбаи ў Самарқандӣ шудааст. Тахмин меравад, ки шояд солҳои 475-80 ҳиҷрӣ (1086-91 мелодӣ) ба дунё омада бошад. Ҷавони бисёр хушсалиқа, донишомўз, теззеҳне …

Яке мард буд андар он рўзгор Зи дашти саворони найзагузор, Гаронмоя(24)  ҳам шоҳу ҳам некмард, Зи тарси ҷаҳондор бо боди сард, Ки Мардос номи гаронмоя буд, Ба доду (25) деҳиш бартарин поя буд… Писар буд мар-он покдинро яке, К-аш аз меҳр баҳра набуд андаке. Ҷаҳонҷўйро ном Заҳҳок буд, Далеру сабуксору …

Диже буд, к-аш хондандӣ Сапед, Бад-он диж буд эрониёнро умед. Нигаҳбони диж размдида Ҳаҷир. Ки бо зўру дил буду бо гурзу тир. Ҳанўз он замон Гаждаҳам хурд буд, Ба хурдӣ гарояндаву гурд буд. Яке духтараш буд гурду савор, Бадандешу гарданкашу номдор. Чу Сўҳроб наздики он диж расид, Ҳаҷири диловар мар …