Илм

Аз байни ҳодисаҳои табиӣ дар ҳаёти инсон ҳодисаҳои овозй (ва ё овоз) аҳамияти вижа дорад. Оламе, ки мо дар он зиндагӣ мекунем, аз овозҳои гуногун пур аст. Хониши паррандагон, мусиқй, садои оби ҷӯй, хиширроси баргҳо, раъду барқ ин ҳама овозҳои гуногун мебошанд. Нутқи мо низ аз як қатор овозҳои яке …

Олами моро иҳотакунанда ҳамеша дар ҳаракат карор дорад. Замин дар гирди Офтоб, Моҳ дар гирди Замин давр мезанад. Дар натиҷаи ҳаракати молекаҳо моеъҳои ба ҳам ҳамҳудуд ба якдигар омехта мегарданд. Таври мисол, ҳангоми пухтани карамшӯрбо, ҳама ранги сурхи лаблабуро ба худ мегиранд. Ҳиссачаҳои об, ки аз ҷониби решаҳои растаниҳо ҷалб …

Моддаҳои мураккаб (масалан, сафедаҳо, рӯғанҳо, шакар ва ғайра), ки организми ҳайвонот, растаниҳо ва замбӯруғҳо мавҷуд хастанд, моддаҳои органикӣ номида мешаванд. Молекулаҳои моддаҳои органикӣ аз теъдоди сершумори молекулаҳо иборатанд. Баъзе аз кислотаҳои барои Шумо маълум: лимӯӣ, сиркоӣ, мӯрчаӣ, туршакй, себй моддаҳои органикй номида мешаванд. Ҳангоми баррасии формулаҳои онҳо маълум мегардад, ки …

Ба таркиби моддаҳое, ки бадани одамро ташкил медиҳанд, атомҳои қариб ҳама элементҳои машҳур дохил мешаванд. Ҳамин тавр, фосфор, калтсий, оҳан ва дигар элементно дар хӯрок, об ва ҳаво қарор дошта, пайваста ба организми одам ворид мешаванд. Ҳамин тавр онҳо таври пайваста аз он хориҷ мешаванд. Дар ин тоблу таркиби бадани …

Ба истакони обдор як чумча хоки хушкро андохта, онро омехта намоед. Баъд гузоред, то таҳшин шавад. Пас аз чанд вақт, ҳиссачаҳои хоки хушк дар таги иста­кон шуруь ба ҷамъ шудан менамоянд. Оби тозаро метавон боэҳтиёт ба зарфи ди- гар бирехт. Тоза кардани обро таҳшиншавй меноманд. Онро метавон дар истгоҳҳои обрасонӣ …

Аз ҷӯй як истакон оби тира мегирем. Онро дар як ҷо мегузорем. Рӯзи дигар, ба истакон нигоҳ карда, дар таги он маводи таҳшиншударо мебинем. Ин чиро нишон медиҳад? Ҳангоми ҷорй шудан об бо худ ҳиссачаҳои ҳалнашавандаи регу лой ва дигар маводҳоро бо худ мебарад. Онҳо дар таги истакон таҳшин мешаванд. …

Ҳоло дар илм як чанд миллион модда маълум гардидааст. Дар як модда таври васеъ таҳлил гардида, номи марбутаи худро гирифтааст. ▲ Моддаҳое, ки аз атомҳои якхела иборатанд, моддаҳои содда номида мешаванд. Ба моддаҳои содда дохил мешаванд: водород, кислород, графит, сулфур ва ҳама физилот (металлҳо): оҳан, мис, магний ва ғайра. Графит …

Одамон аз замонҳои қадим медонистанд, ки моддаҳо аз ҳиссачаҳои кӯчак иборат мебошанд. Ҳанӯз 2500 қабл инро олими юнонӣ Демокрит тасдиқ карда буд. Дар асоси таҷрибаҳо метавон исбот кард, ки моддаҳо аз ҳиссачаҳои кӯчак иборат мебошанд. Агар тавассути дастҳо тӯбро бифишорем, пас ҳаҷми ҳавое, ки тӯбро пур мекунад, кам мешавад. ■ …

Агар муаммои зеринро дарёбй, ту номи он асбоберо, ки дар ҳаёти рӯзмарра ба кор меояд, пайдо карда метавонй: «Ду хоҳар хеле ҷумбиданд, ҳақиқатро ҷустуҷӯ карданд, вақте дарёфтанд, таваққуф карданд». Ин чист? Тарозуҳои фишангдор. Истифодаи тарозуҳои фишангдор боис ба тавсифи асосии ҳама ашёчен кардани вазни онҳо шуданд. Дар яке аз ҷисм …

Одам дар шаби пурситора чиро мебинад? Мо тавассути чашмони солями худ ме- тавонем дар осмон наздик ба шаш ҳазор ситораҳоро (Ноҳид,Уторид, Миррих, Зуҳал), ҳамрадифони сайёраҳоро, зузанабҳоро ( метеоритҳоро) ва Роҳи Каҳкашонро бубинем. Ҳангоми пайдо шудани Моҳ дар осмон, дидани ситораҳои начандон дурахшон муш- кил гардида, вале сайёраҳои атрофи Моҳ хуб …