Биология

Бофта чист? Бофта ин Маҷмўи ҳуҷайраҳо ва моддаи байниҳуҷайравӣ, ки аз рўи пайдоиш, сохт ва иҷрои амал ба ҳамдигар монанд буда, вазифаи якхеларо иҷро мекунанд, бофта номида мешавад. Дар организм чор гурўҳи бофтаҳоро фарқ кардан мумкин аст: эпителӣ, васлкунанда (пайвасткунанда), мушак ва асаб. Бофтаи эпителӣ (аз калимаи юнонӣ эпи – дар рўй, …

Аҳамияти ихроҷи маҳсулоти мубодилаи моддаҳо. Шуш, гурда, пўст ва рўда узвҳое мебошанд, ки ба воситаи онҳо маҳсули охирини мубодилаи моддаҳо, намаку оби зиёдатӣ, моддаҳои барои организм нодаркору зарарнок хориҷ мешаванд. Ин маҳсулот асосан аз хун ба воситаи узвҳои системаи пешоббарор – гурда, роҳи пешобгузар, масона ва нойи пешоббарор ҷудо мешаванд. …

Мубодилаи нерў дар организм. Барои равандҳои гуногуни фаъолияти ҳаётии организм (ба вуҷуд омадани моддаҳо, кори мушакҳо, нигоҳдории ҳарорати бадан) дар як шабонарўз қариб 10500 кҶ (2500 ккал) энергия (нерў) зарур аст. Манбаи он нерўест, ки дар бандҳои кимиёвии молекулаҳои моддаҳои узвӣ (сафеда, чарб, карбогидрат) мавҷуд аст ва аз хўрок гирифта …

Мубодилаи об ва намакҳои минералӣ. Об қариб аз се ду ҳиссаи вазни баданро ташкил медиҳад. Дар ситоплазма аз ядрои ҳуҷайра назар ба моддаҳои дигар об бисёртар аст. Тағйироти сершумори кимиёвии моддаҳои ҳуҷайра танҳо дар маҳлули об ба вуҷуд меояд. Об дар таркиби хун, лимфа ва шираҳои ҳозима хеле бисёр аст. …

Тавсифи умумӣ ва аҳамияти мубодилаи моддаҳо. Дар байни организму муҳити мунтазам мубодилаи моддаҳо ва нерў ба амал меояд. Аз лаҳзаи ба организм дохил шудани об ва моддаҳои ғизоӣ мубодилаи моддаҳою муҳити берунӣ сар мешавад, як қисми моддаҳо дар нойи ҳозима то ҳадди оддитарин таҷзия шуда, ба муҳити дохили организм – …

Бемориҳои меъдаю рўда. Истеъмоли озуқаи кўҳна боиси заҳролудшавии организм шуда метавонад. Ҳангоми заҳролудшавӣ меъдаро ҳатман аз хўрок тоза кардан лозим аст. Барои ин ба зарардида якчанд истакон оби ширгарм хўронда, барои қайкунӣ бехи забон ё девори ақиби ҳалқашро бо қошуқ ё панҷаи даст ангезонидан лозим аст. Якҷоя бо хўрок бо …

Ҳозима дар рўдаи борик. Хўроки шавламонанд қисм – қисм аз меъда ба ҷои дигари канали ҳозима – рўда мегузарад. Дар рўдаи борик таҷзияи минбаъдаи нисбатан оддии моддаҳои ғизоӣ давом карда, ба хун ва лимфа ҷаббида мешавад. Дарозии рўдаи борик 3-3,5 м аст. Қисми аввали он рўдаи дувоздаҳангушта мебошад. Дарозии миёнаи …

Шираи меъда. Хўрок аз сурхрўда ба меъда меравад. Ғунҷоиши меъдаи одами калонсол тахминан 1,5 литр мебошад. Ғадудҳои сершумори луобпардаи меъда барои ковокии он шира ҷудо мекунанд. Шираи меъдаи одам моеъи беранг буда, дар таркибаш ферментҳо ва каме кислотаи гидрогенхлорид дорад. Луоб деворҳои меъдаро аз осебҳои механикӣ муҳофизат мекунад. Кислотаи гидрогенхлорид бактерияҳоро …

Озуқаворӣ ва моддаҳои ғизоӣ. Хўрок барои инкишоф, ташаккул ва фаъолияти ҳаётии организм шарти зарурӣ мебошад. Озуқаворӣ (нон, гўшт, шир, тухм, моҳӣ, равған, сабзавот, меваҷот) аз моддаҳои асосии ғизоӣ: сафедаҳо, чарбҳо, ангиштобҳо, намакҳои минералӣ, об ва витаминҳо иборат аст. Маҳсулоти аз наботот ва ҳайвонот ҳосилшуда ҳамдигарро пурра карда, ҳуҷайраҳои организмро бо …

Ковокии даҳон. Дар ковокии даҳон хўрок чашида, майда хоида ва бо оби даҳон тар мешавад. Дар майда кардани хўрок дандонҳо ва забон иштирок мекунанд. Одамони калонсол 32 дандон доранд. Сохти онҳо вобаста ба вазифаашон гуногун аст. Дар ҷоғҳои болою поён аз пеш чортоӣ дандонҳои паҳни пеш ҷойгиранд. Баъди онҳо аз …