БОДИРИНГ

БОДИРИНГ (Cucumis sativus), растаниест яксолаи полизӣ. Дарозии палакаш 1,5 – 2 м. Баргаш дандонадор, гулаш қифшакл. Мевааш дарозу борик, сабз; ҳангоми пурра пухта расидан, зарди тӯрдор мешавад. Б.-ро барои тархӯрӣ ва очоронидан, инчунин дар хӯришҳо истифода мебаранд. Таркиби Б. аз сафеда, қанд, клетчатка, оҳар, кислотаҳои органикӣ, витаминҳои В, С, РР, Е, микроэлементҳо иборат аст.
Дар тибби қадим табиати Б.-ро сарду тар меҳисобанд. Бино ба маълумоти Абӯалии Сино Б. таб ва ташнагиро мешиканад, пешобро меронад, меъдаро қувват мебахшад, ҳангоми бемориҳои ҷигар муфид аст. Ба саглес гузошта бастани барги асалмолидаи Б. нафъ дорад. Ба ақидаи Муҳаммад Ҳусайни Шерозӣ Б. ҷисмро тоза ва сард мекунад, барои меъдаи гарм ва илтиҳоби масона муфид аст, шикамро нарм месозад, пешоб ва санги гурдаю масонаро меронад. Тухми Б. низ давои пешоброн аст, қабзиятро кушода рагҳоро тоза мекунад. Вале он бод ҳосил карда боиси сар задани қуланҷ мегардад. Барои бартараф намудани таъсири номатлуби Б. онро бояд якҷоя бо кашниҷ, шибит, сирко, асал ё зира истеъмол кард.
Табибони халқӣ Б.-ро чун ғизои парҳезӣ, исҳоловар, пешоброн, талхарон, иштиҳоовар ба кор мебаранд. Оби Б., нақеъи обии тухм ва пӯсти он барои равондани доғи кунҷитак ва гармича нафъ дорад. Табибони халқии тоҷик бо ҷӯшоби решаи Б. зардпарвинро муолиҷа менамоянд. Оби бо асал омехтаи Б. илоҷи сулфа аст.
Истеъмоли Б. тарашшӯҳи шираи меъда ва талхаро зиёд, кори узвҳои ҳозимаро беҳтар, қабзиятро пешгирӣ мекунад. Истеъмоли Б. хусусан барои одамони гирифтори иллати ҷоғар ва дарди санги пешобдон муфид аст.
Се рӯз пай дар ҳам пӯсти Б.-и тару тозро дар об ҷӯшонида, он обро бинӯшанд, зардпарвинро дафъ мекунад. Тухми Б.-ро кӯфта гузошта банданд, сӯзиши меъда ва дигар узвҳои шикам ва даруни синаро таскин медиҳад, барои қӯтур, хушк шудани пӯст, аллергия, хориши бадан нафъ меорад; агар онро ба зери ноф гузошта банданд, пешоби бандшударо мекушояд.
Б.-и очоронида ва намакин низ серғизо мебошад, вале бинобар зиёд кардани тарашшӯҳи шираи меъда ба ашхоси гирифтори гастрит, захми меъда ва рӯдаи дувоздаҳангушта зарар дорад. Аз Б. барои пардози пӯсти рӯ лосёнҳои гуногун таҳия карда мешаванд.
Баъди истеъмоли Б. нӯшидани оби хунук ё газдор, лимонад, шир ҷоиз нест. Модарони ширхорадор низ бояд ҳангоми истеъмоли Б. эҳтиёт бошанд, зеро бисёр моддаҳои таркиби он ба шири сина мегузаранд ва имкон доранд, ки кӯдакро дарунрав созанд.
Ад: Юсуф Нуралиев, Лекарственные растения, Д., 1988; Зоҳидов Ҳ., Канзи шифо, Д., 1998.