Дар ҳаммаи шаҳру ноҳияҳои Тоҷикистон вақт якхел аст. Масалан дар шаҳри Душанбе ва дар шаҳри Хоруғ як аст аз ҷумла агар соат дар Душанбе 10:00 бошад пас дар шаҳри Хоруғ, Кулоб, Панҷакент, Хуҷанд, Исфара ва дилхоҳ ноҳияву шаҳр як аст. Бояд баназар гирифт, ки гарҷанде соат дар тамоми Тоҷикистон як …

ЛАБИРИНТИТ (Labyrinthitis), илтиҳоби гӯши дарунӣ. Л. шадид ва музмин мешавад. Вобаста ба тарзи роҳ ёфтни микроорганизмҳо ё токсинҳо ба гӯши дарунӣ Л.-ҳои тимпаногенӣ (аз гӯши миёна), менингогенӣ (аз пардаи мағзи сар – ҳангоми сарсом) ва гематогениро фарқ мекунанд. Дар баъзе мавридҳо Л. бинобар осеб низ рух менамояд (ҳангоми шикастани устухони …

ЛАБЛАБУ (Beta vulgaris), растаниест як ё дусола. Бехмеваи сурх, баъзан сафед ё зард дорад. Пояаш рост, баргаш дилшакл ё забоншакл, гулаш майдаи сафед ё сабзча. Л.-ро ҳамчун сабзавот парвариш мекунанд. Дар саноати хӯрокворӣ фаровон истифода мешавад. Аз он қанд мегиранд. Дар таркиби Л. қанд, сафеда, клетчатка, кислотаҳои органикӣ, витаминҳои Е, …

ЛАБЧОКӣ, ҷириқ, нуқси инкишофи рӯй. Бисёр вақт дар лаби боло мушоҳида мешавад. Л. баъзан андак буда, гоҳо то ба сӯрохи бинӣ мерасад. Дар баъзе мавридҳо фақат мушакҳои лаб чок мебошанд (Л.-и ниҳонӣ), ки аломати он ҷӯяки чуқур ҳосил кардани пӯсти рӯи осеб аст. Дар сурати пурра чок будани лаби боло …

ЛАГОФТАЛМ (Lagophthaemus; юн. lagoos – заргӯшӣ ва ophthalmos – чашм), заргӯшчашмӣ, пурра ҷафс нашудани пилки чашмон, ки дар натиҷа қарния ва мултаҳима хушкида, дучори илтиҳоб мегарданд. Сабаби Л. мумкин аст фалаҷи асаби рӯй, кӯтоҳии модарзодии пилк ё сӯхтану чаппа тоб хӯрдани он, захмдорӣ, экзофталм ва диг. омилҳо бошанд. Муолиҷаи Л. …

ЛАЗЕР дар тиб, дастгоҳ барои ҳосил кардани дастаи борики энергияи баландшиддати афканишоти монохрамии шуоъ. Л.-ро соли 1955 Н. Г. Басов, А. М. Прохоров (ИҶШС) ва Ҷ. Таунс (ШМА) ихтироъ карданд (барои ин с. 1964 бо Мукофоти нобелӣ сарфароз гардиданд). Навъҳои гуногуни Л. мавҷуданд: газӣ, моеъӣ ва сахт. Афканишоти лазерӣ метавонад …

«ЛАЗЗАТУ-Н-НИСО», асари Зиёуддини Нахшабӣ (ваф. 1350) дар бобати ангезиши боҳ. Ба забони тоҷикӣ таълиф шудааст. Китоб дар баёни муносибат ва муошират бо занон буда, аз даҳ боб иборат аст. Асли китоб ба забони ҳиндӣ ва бо номи «Кук шостраи ҳиндӣ» буда, Нахшабӣ онро ба тоҷикӣ тарҷима ва тартибу танзим кардааст. …